Առողջության առաջնային պահպանման հզոր համակարգն առանցքային նշանակություն ունի առողջ հասարակության ձևավորման գործում։ Լոռու մարզի Դսեղի առողջության կենտրոնը (ԴԱԿ) ՔՈԱՖ-ի առաքելության հիմնարար ուղղություններից է՝ միտված Հայաստանի գյուղական համայնքներում առողջության առաջնային պահպանման օղակի բարելավմանն ու համակարգային զարգացմանը։
Այս ժամանակակից հաստատությունն ընդգրկում է առողջության առաջնային պահպանման կենտրոն, ատամնաբուժական բաժանմունք, շուտով նաև դեղատուն, ինչի արդյունքում ծածկում է տարածաշրջանի առողջապահական հիմնական բացերը։ Դսեղի առողջության կենտրոնում ՔՈԱՖ-ն իրականացնում է առողջության առաջնային օղակի բարեփոխման պիլոտային ծրագիր, որը շինության հետ մեկտեղ, Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության և Լոռու մարզպետարանի հետ համագործակցության արդյունք է։
Պիլոտային ծրագիրը միտված է վաղ փուլերում հայտնաբերելու զարկերակային գերճնշում և շաքարախտ ունեցող բուժառուներին՝ հաղորդակցման նոր գործիքների, առողջապահական կրթության հնարավորությունների և Առողջության էլեկտրոնային պատմագրի (EMR) ներդրմամբ։
Հիվանդության ախտորոշում ստացած բուժառուները Դսեղի առողջության կենտրոնում կօգտվեն անվճար հետազոտություններից, որոնք ներառում են գլիկոզիլացված հեմոգլոբինի (HbA1c), լիպիդային պրոֆիլի թեստավորում, ինչպես նաև նեֆրոպաթիայի և շաքարային դիաբետային ռետինոպաթիայի զննումներ։ Այստեղ բուժառուակենտրոն և ապացուցահեն բուժման հետ մեկտեղ, կտրամադրվեն նաև զարկերակային գերճնշման և հիպերլիպիդեմիայի անվճար դեղամիջոցներ:
Արդյունքների բարելավման նպատակով բուժանձնակազմը շարունակական վերապատրաստում է անցնում տեղական և միջազգային փորձագետների կողմից՝ առողջապահական հմտությունների և բուժառուների հետ հաղորդակցության թեմաներով։
ArMED-ի, Պետական առողջապահական գործակալության և «Հայկական ակնաբուժության նախագիծ» բարեգործական հիմնադրամի հետ համագործակցությունը նպաստել է պիլոտային նորարարությունների ներդրմանը: Համապարփակ տվյալների հավաքագրումը հնարավորություն է տալիս իրականացնել շարունակական մշտադիտարկումներ, գնահատել և բարելավել գործընթացները։
Առողջության կենտրոնը տրամադրում է որակյալ և ծախսարդյունավետ առաջնային բուժօգնություն գյուղական համայնքների բնակչությանը, բարելավում է առողջության ցուցանիշները և ստեղծում առաջնային առողջապահության կայուն ու վերարտադրելի մոդել Հայաստանում։
Որակյալ բուժօգնության հասանելիություն. Լոռու 7 գյուղական համայնքի 4,000 բուժառուի սպասարկում
Համայնքում առողջության մակարդակի բարելավում. քրոնիկ հիվանդությունների կառավարում՝ ժամանակին անցկացվող հետազոտությունների, զննումների և կլինիկական գործիքների միջոցով՝ գործընթացները և արդյունքները բարելավելու նպատակով։
Առաջնային բուժօգնության կատարելագործում. փորձի ու գիտելիքների շարունակական փոխանակում և կարողությունների զարգացում Երևանի ու Լոռու մասնագետների միջև։
Ինտեգրված բուժօգնության մոդել. սոցիալական աշխատողների, հոգեբանների և առաջնային բուժօգնության մասնագետների համագործակցություն՝ միջազգային լավագույն չափանիշներին համապատասխան համապարփակ և բուժառուակենտրոն խնամք ապահովելու համար։
ՔՈԱՖ-ում մենք գիտակցում ենք, որ առողջությունը բարեկեցիկ հասարակության հիմքում է, որ երեխաներն ու ընտանիքներն ապրում են էկոհամակարգերում, և նրանց առողջությունն ու բարեկեցությունն անքակտելիորեն կապված են այդ էկոհամակարգի հետ:
20 տարի շարունակ, միջազգային չափորոշիչ դառնալուց շատ առաջ, ՔՈԱՖ-ի առողջապահական ծրագրերը կենտրոնացած էին կանխարգելման և առաջնային բուժօգնության վրա և համապարփակ մոտեցում էին ցուցաբերում գյուղական համայնքների բնակչության առողջության նկատմամբ: Այս ընթացքում մենք աճել ենք՝ հիմնվելով մեր սեփական փորձի վրա, ինչպես նաև հաշվի առնելով տեղական և միջազգային փորձագետների առաջարկությունները։ Մենք մշտապես գնահատել ենք մարտահրավերներն ու հաջողությունները՝ աշխատելով ընդլայնել մեր ծրագրերի արդյունավետությունն ու ազդեցությունը։
Մեր նպատակն է զարգացնել համապարփակ ծրագրեր, որոնք բարելավում են ոչ միայն մեր շահառուների առողջությունը և հզորացնում առողջապահական ոլորտի մասնագետներին, այլև ավելի լայն հնարավորություններ ու երկարաժամկետ ազդեցություն են ստեղծում ամբողջ Հայաստանի համար։
ՄԵՆՔ ԴԱ ԱՆՈՒՄ ԵՆՔ.
Սրտանոթային հիվանդությունները (օրինակ՝ զարկերակային գերճնշում, շաքարախտ, բարձր խոլեստերին) Հայաստանում վաղաժամ մահվան հիմնական պատճառներից են, որին հաջորդում են տարբեր տեսակի քաղցկեղները: Երեխաները տառապում են մի շարք խնդիրներից՝ աճի և զարգացման խանգարումներից մինչև անեմիա և վարակներ: Հիմնվելով այս փաստերի և սեփական փորձի վրա՝ ՔՈԱՖ-ն իրականացնում է թիրախավորված ծրագրեր, որոնք ուղղված են առողջապահության նշված կարևորագույն խնդիրների և մարտահրավերների լուծմանը:
Ատամնաբուժական հիվանդությունները հանդիպում են ՔՈԱՖ-ի կողմից աջակցություն ստացող համայնքների երեխաների 99%-ի մոտ: ՔՈԱՖ-ը բազմաբնույթ միջոցներով է պայքարում այս ցուցանիշի դեմ՝ կենտրոնանալով կանխարգելման վրա, սակայն զուգահեռաբար խթանելով երեխաների ատամնաբուժական հիվանդությունների բուժումը։ Այս նպատակով ՔՈԱՖ-ը՝
Մեր բոլոր առողջապահական ծրագրերն ուղեկցվում են համայնքային կրթական ծրագրերով՝ դրանց արդյունավետությունն ու ազդեցությունն ընդլայնելու նպատակով։
ՔՈԱՖ-ը տարիներ առաջ սկսեց կիրառել այն մոդելը, որն այժմ ճանաչվել է որպես միջազգային լավագույն փորձ՝ ընդգրկելով սոցիալական և հոգեկան առողջության մասնագետներին առաջնային բուժօգնության թիմերում։ Այս մոդելը մեզ հնարավորություն տվեց աջակցել մեր շահառուներին իրենց համայնքներում՝ շատ ավելի վաղ, քան առողջության սոցիալական գործոնների դերը լայնորեն ճանաչվեց։
Սկսած ՔՈԱՖ-ի առաջին քայլերից Արմավիրում մինչև 2023 թվականի աշնանը Արցախի հարկադիր տեղահանման արդյունքում ձևավորված հումանիտար ճգնաժամը՝ մեր թիմերը՝ բաղկացած բժիշկներից, հոգեբաններից և սոցիալական աշխատողներից, այցելել են համայնքներ, դպրոցներ ու ընտանիքներ՝ աջակցելու և լուծումներ գտնելու նպատակով։
«Հայաստանի մանուկներ» բարեգործական հիմնադրամը (ՔՈԱՖ) շահույթ չհետապնդող հասարակական կազմակերպություն է, որի նպատակն է բարձրացնել Հայաստանի գյուղաբնակների կյանքի որակը համայնքային զարգացման երեխայակենտրոն ծրագրերի միջոցով:
Նյու Յորք, ԱՄՆ
149 5-րդ պողոտա, Suite 500
Նյու Յորք, NY 10010
+1 (212) 994-8234
coaf@coaf.org
Երևան, Հայաստան
Մելիք Ադամյան 2/2
Երևան 0010, ՀՀ
+374 10 502076
ԿԱՊ ՄԵԶ ՀԵՏ